Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov’un ziyareti ile gündeme gelen iki ülke arasındaki ezeli dostluk son yıllarda en üst düzeyde gerçekleşen temaslarla her alanda pekişiyor.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Orta Asya’da ilk ziyaret ettiği ülke olan Türkmenistan’a görev süresi boyunca iki kez giderken, Türkmen mevkidaşını da ikinci kez konuk ediyor. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov, en son 28–29 Kasım 2008 tarihlerinde Türkmenistan’ın Hazar Denizi kıyısında bulunan Avaza Serbest Turizm Bölgesi’nde Cumhurbaşkanı Gül’ü ağırlamıştı. Cumhurbaşkanı Gül, turizm alanında ciddi yatırımların planlandığı Avaza bölgesinde, beraberindeki Türk iş adamları ile birlikte incelemelerde bulunmuştu. İki devlet adamı, karşılıklı görüşmelerde bulunmak ve tecrübelerini paylaşmak üzere şimdi Türkiye’nin turizm merkezi Antalya’da bir araya geliyor.

Kardeşliği Yeniden Keşfetmek

29 Kasım 2008’de, Avaza şehrinde Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in de katıldığı bir üçlü zirveye de öncülük eden Cumhurbaşkanı Gül, Türk, Türkmen ve Azeri sanatçıların sergilediği kültürel programı izlemiş ve bu etkinlikle “üç devletin bir millet olduğu”nun bir kez daha görüldüğünü söylemişti. Cumhurbaşkanı Gül’ün, Türk sanatçı Nilgün Kızılcı ve Türkmen Kerimberdi Gurbanaliyev`in “Türkmen Gelini” türküsünü birlikte seslendirmeleriyle ilgili olarak duygularını şöyle dile getirmişti:

“Bir Türkmen ile bir Türk aynı türküyü söylüyor, gördünüz. Aynı türkü, aynı kelimelerle ifade ediliyor aslında. Bütün bunlar bizim birbirimize nasıl yakın olduğumuzu, birbirimizin nasıl akrabası ve kardeşi olduğumuzu göstermektedir. Belki uzun yıllar birbirimizden çok ayrı kaldık. Belki 25 yıl önce Aşkabat, Almatı neresi desem, bilinmezdi. Üniversite mezunları bile bilmezdi. Böyle acı bir dönem geçmiştir. Ama bugün ne kadar yakın olduğumuzu, ne kadar birbirimizin kardeşi olduğumuzu tekrar keşfediyoruz ve artık bunun ötesine geçiyoruz. Bu, sadece hissiyatta kalmıyor; büyük projelere, çok büyük işbirliğine yansıyor. O bakımdan çok memnuniyet verici.”

Ayrıca Cumhurbaşkanı Gül, bu tür buluşmaların bölgesel ve uluslararası projelerin konuşulmasına fırsat verdiğini belirttikten sonra, görüşmelerin enerji gibi dar bir alana indirgenmemesini ve geniş biçimde değerlendirilmesini de istemişti.

“Alparslan Ortak Atamız, Köroğlu Ortak Destanımız”

Devlet Başkanı Berdimuhamedov’un onuruna 24 Mart 2008’de bir yemek veren Cumhurbaşkanı Gül, “Türkler ve Türkmenlerin tek bir milletin evlatları” olduklarını vurgulayarak “Türk halkının, Türkmenistan’la ortak ecdadından, dilinden, dininden, ortak tarih ve kültüründen gurur duyduğunu” belirtmişti. Cumhurbaşkanı Gül, “1071`de Malazgirt`te Anadolu`nun kapılarını Türklere açan Selçuklu Sultanı Alparslan ortak atamız, Köroğlu destanı ortak destanımızdır” ifadelerini kullanmıştı.

“Yeni Kalkınma Dönemi” ve Türk İş Adamları

Türkmenistan’ın, doğal zenginliklerini kısa süre içinde artan milli gelire ve istikrarlı bir ekonomik büyümeye dönüştürmeyi başardığını söyleyen Cumhurbaşkanı Gül, Devlet Başkanı Berdimuhamedov önderliğinde başlatılan ve siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda reformları içeren “Yeni Kalkınma Dönemi”nden de övgüyle söz etmişti.

“Bu kalkınma hamlesine Türkmenistan`da faaliyet gösteren işadamlarımızın, mühendislerimizin, eğitimcilerimizin, şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da katkıda bulunacağına inanıyorum” diyen Cumhurbaşkanı Gül, Türkmen mevkidaşına, “atayurtta faaliyet gösteren Türk iş adamlarına verdiği destekten dolayı teşekkürleri”ni sunmuştu.

Türkiye ile Türkmenistan’ın önümüzdeki aylarda yapılması planlanan “Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirvesi” münasebetiyle tekrar buluşması bekleniyor.

Rakamlarla Türkiye-Türkmenistan İlişkileri

* 16 Aralık 1991 tarihinde Türkiye, Türkmenistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke oldu.

* 29 Şubat 1992’de Türkiye ile Türkmenistan arasında diplomatik ilişkiler tesis edildi.

* 2008 itibariyle Türkiye’nin Türkmenistan’a ihracatı 662 milyon dolar, bu ülkeden ithalatı ise 389 milyon dolara ulaştı.

* Toplam ticaret hacmi bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 40 oranında artarak 1 milyar dolar olarak gerçekleşti.

* Küresel mali krize rağmen 2009 yılının ilk altı ayında, geçen yılın aynı dönemine oranla artış gösteren Türkiye’nin ihracatı 387 milyon dolar olarak kaydedildi.

* Türk firmalarının bugüne kadar 14 milyar dolar değerinde, toplam 521 projeyle Orta Asya’da en çok proje üstlendikleri ülke olan Türkmenistan’da ülkemiz, en fazla yatırım yapan yabancı ülke konumunu koruyor.

* 2008’de 5 milyar değerinde 97 yeni proje taahhüt altına alınırken, Türkmenistan’a yönelik doğrudan Türk yatırımlarının miktarı 2008 yılı sonu itibarıyla 1,5 milyar dolara ulaştı.

* Sayıları bugün 500 civarında olan Türk girişimcilerin faaliyetleri tekstil sektörü, müteahhitlik hizmetleri ve ticari faaliyette bulunan KOBİ’ler olmak üzere 3 ana grupta toplanıyor.

* Ankara’da 29–30 Nisan 2008 tarihlerinde yapılan Türk-Türkmen Hükümetler Arası Ekonomik Komisyon Toplantısı’nın ikincisi, 21–22 Mayıs 2009’da Aşkabat’ta gerçekleştirildi.

* Türkmenistan ile Türkiye arasında 2009–2011 yıllarını içeren bir Eylem Planı imzalanması gündemdeki konular arasındadır.

* Türkmenistan’da yaşayan yaklaşık 5.500 vatandaşımızın 4.000 kadarı işçi olup, sayıları ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti sermayesiyle kurulmuş şirketlerin faaliyet durumuna göre değişebiliyor. Türkiye vatandaşı işveren sayısı 250 civarındayken, 200 dolayında vatandaşımız ise işçi ailesi konumundadır.

* Aşkabat Büyükelçiliğimiz Eğitim Müşavirliği bünyesindeki İlkokul ve Anadolu Lisesi’nde eğitim görmekte olan Türk öğrencilerin sayısı 479, diğer lisans öncesi devlet okullarında okuyan Türk öğrencilerin sayısı 317 ve özel okullarda okuyan Türk öğrencilerin sayısı 10’dur. Ülkede, lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim gören 52 Türk öğrenci vardır.

* Büyük Öğrenci Projesi çerçevesinde Türkiye tarafından 2009–2010 eğitim-öğretim yılında Türkmenistan’a 125 adet yüksek öğrenim bursu tahsis edildi.

* Türkmenistan’da, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı 1 Anadolu Lisesi, 1 İlköğretim Okulu, 1 Türkiye Türkçesi Eğitim Öğretim Merkezi (TÖMER) ve 1 Yaygın Mesleki Eğitim Merkezi (YAMEM) faaliyet gösteriyor.

* Türkmen üniversiteleri bünyesinde iki adet Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü faaliyet gösteriyor. Aşkabat’ta ayrıca Mahtumkuli Üniversitesine bağlı ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yaptırılan bir İlahiyat Fakültesi bulunuyor. Halen 96 öğrencinin eğitim gördüğü İlahiyat Fakültesi’nin öğretim üyeleri de YÖK tarafından görevlendiriliyor.

Daha Önceki Karşılıklı Ziyaretler İçin:

Cumhurbaşkanı Gül’ün Türkmenistan Ziyareti 5 Aralık 2007

Devlet Başkanı Berdimuhamedov’un Ziyareti 24 Mart 2008

Cumhurbaşkanı Gül’ün Türkmenistan Ziyareti 28 Kasım 2008

Tüm Haberler