Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta ile Düzenledikleri Ortak Basın Toplantısında Yaptıkları Açıklama

Değerli Cumhurbaşkanı,

Değerli Basın Mensupları,

Kenya Cumhurbaşkanı Sayın Uhuru Kenyatta ve heyetinin kıymetli üyelerini, değerli bakanların hepsini Türkiye’de ağırlamaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum.

Bu Kenya’dan Türkiye’ye Cumhurbaşkanı düzeyindeki ilk ziyarettir. Hatırlarsanız ben de 2009 yılında Cumhurbaşkanı olarak Sahra Altı Afrika’ya yaptığım ilk ziyarete Kenya’dan başlamıştım ve Kenya’yı ziyaret etmiştim.

Türkiye ve Kenya ilişkilerinin mazisi aradaki uzun mesafeye rağmen oldukça eskidir. 16. Yüzyılda Osmanlılarla Mombasa arasında -ki Kenya’nın önemli liman şehirlerinden birisidir-  ilişkiler başlamış ve o zaman Türk denizcilerinin ayak basmasıyla Türkler ve Kenyalılar, zamanında topraklarını beraber savunmuşlardı. Dolayısıyla o zamandan bu yana güçlü bir dostluğumuz vardır.

Modern ulus devletlerin oluşmasıyla 1963 yılında Kenya bağımsızlığını kazandı ve bağımsız bir ülke olarak Afrika’da itibarlı bir yer elde etti. Türkiye de 1968 yılında Nairobi’de daimi bir büyükelçilik açarak, o zamandan bu yana Kenya ile ilişkilerini güçlü bir şekilde tutmuştur.

Bugünkü görüşmelerimizde Sayın Cumhurbaşkanı’yla ikili ilişkilerimizi ve çok taraflı bölgeyle ilgili konuları geniş bir şekilde ele aldık. Önce şunu hepiniz biliyorsunuz ki: Türkiye Afrika’ya önem vermektedir ve bu çerçeve içerisinde Afrika’da 35 ülkede daimi büyükelçilik açan ve ilişkilerini ekonomik, siyasi bakımdan geliştiren bir ülkeyiz.

Doğu Afrika’nın en önemli ülkelerinden birisi Kenya’dır. Sayın Cumhurbaşkanı geçen sene Cumhurbaşkanı seçilerek, tekrar demokrasinin güçlü olduğunu ve oturduğunu ülkesinde göstermiştir. Hukukun geçerli olduğu, kuralların olduğu, dünyayla barışık bir ülkedir Kenya. Dolayısıyla böyle bir ülkeyle hem siyasi hem ekonomik ilişkilerimizin gelişmesine çok önem veriyoruz. O bakımdan detaylı bir şekilde her şeyi konuştuk.

En üst seviyede ziyaretler hep yapılmaktadır. Ticaretimiz 150 milyon dolar civarındadır ama, potansiyelin çok gerisindedir. Bunun için ticareti hızlı bir şekilde artırmak amacıyla yine hep görüşmeler yaptık. Gördüğünüz gibi bugün çok önemli anlaşmalar imzaladık. Bu anlaşmalar iki ülke arasındaki ahdi yani hukuki alt yapıyı neredeyse tamamen tamamlamış vaziyettedir. Bazı yine önemli anlaşmalar vardı ama, teknik olarak yetiştiremedik. Onlarda da hep mutabıkız. Çok yakın bir süre içerisinde onların da tamamlandığını hep göreceksiniz. Bunu şunun için söylüyorum: Türk iş dünyası için Kenya çok büyük bir potansiyeldir. Sayın Cumhurbaşkanı yarın zaten iş dünyasıyla da bir araya gelecektir ve onları ülkesine yatırım yapmaya davet edecektir.

Kenya turizm açısından, tabii zenginlikler açısından, çok çekici bir ülkedir. 45 milyon üzerinde nüfusu olan ve kuralların geçerli olduğu bir ülkedir. Böyle bir ülkede tabii ki ekonomik faaliyetler de hep netice verici olacaktır.

Ayrıca bugün Kenya’yla bölge politikalarını da konuştuk. Biliyorsunuz bölgenin istikrarına önem veriyoruz bu anlamda. Özellikle Somali’nin yeniden inşasına Türkiye ve Türk halkı çok büyük katkılar sağlamaktadır. Somali’nin bir komşusu olarak da tabii ki Kenya da, bu ülkeye çok önem vermektedir. Bütün bu konuları çok geniş bir şekilde konuştuk. Ekonominin bütün alanlarında, özellikle alt yapı inşaatlarında müteahhitlerimizin daha faal olması, ticaret, savunma sanayi ve güvenlik konuları, madencilik, enerji konuları bütün bu konuları da çok geniş bir şekilde konuştuk. Güvenlik konularına, terörle mücadeleye özellikle önem veriyoruz, bu konuda hep yakın işbirliği içerisinde olacağız. Bu ziyaret gayet başarılı bir ziyaret olmaktadır.

Doğu Afrika ülkelerinin kendi aralarında bir ekonomik işbirliği vardır. Burayla Türkiye arasında serbest ticaret anlaşması imzalanmasıyla ilgili de arzumuzu Sayın Cumhurbaşkanı ile paylaştık. Şu anda Doğu Afrika’nın Dönem Başkanı da Sayın Cumhurbaşkanı’dır. Görüşmelerimizde kendisinden bir an önce bu serbest ticaret anlaşmalarının başlamasıyla ilgili girişimleri başlatmalarını rica ettim, çünkü Avrupa Birliği ile Doğu Afrika ülkeleri arasında serbest ticaret anlaşması görüşmeleri başlamıştır.

Ben bu ziyaretin hep başarılı geçmesini ümit ediyorum, şimdiye kadar gayet başarılı oldu. İstanbul ayağı da eminim ki çok başarılı olacaktır.

Bir kez daha kendisine hoş geldiniz diyorum ve bugün en üst seviyede ifade ettiğimiz ilişkilerimizi geliştirme irademizin de gayet güçlü olduğunu bir kez daha burada paylaşıyorum.

Soru: Sayın Cumhurbaşkanı, “Zamanı geldi” demiştiniz, Cumhurbaşkanlığı adaylığını konuşmak için. Acaba bu zaman bu hafta ki olağan görüşme midir, Başbakan Erdoğan’la Cumhurbaşkanlığı adaylığı konusunu bu hafta açacak mısınız? Bununla bağlantılı olarak belki erken diyeceksiniz ama sizinle ilgili olarak bir Bayburt formülü konuşuluyor. Eğer süreç sizi oraya götürürse acaba bunu mu tercih edersiniz, yoksa bir erken seçimden yana mı olur tercihiniz? Teşekkürler.

Sayın Cumhurbaşkanımız: Tabii mahalli seçimlerden sonraki yapılacak seçimler Cumhurbaşkanlığı seçimleri olduğuna göre ve ona da 4-5 ay gibi bir kısa bir süre kaldığına göre artık mevzunun, tartışılacak konunun bu olacağı aşikârdı. Onun için ben de herkesten önce “Artık bu işi konuşmanın zamanı geldi ve bu iş konuşulacak” dedim. Nitekim tabii öyle de. Gerçekçi,  realist olmamız gerekir. Ayrıca yine şunu da ifade ettim; burada da ifade etmek istiyorum. Tabii ki şahsımla ilgili de söz konusu olduğu için,  oturup arkadaşlarımla konuşacağımı, tabii ki arkadaşlarımın içerisinde en önemlisi Sayın Başbakan başta olmak üzere, ona göre bir karar vereceğimizi, yol çizeceğimizi de söyledim. Tekrar da onu söylüyorum. Ama nihayetinde şahsımla ilgili konularda benim ne düşündüğüm ve söyleyeceğim önemli olacak tabii ki.”

Soru: Türkiye – Kenya ilişkilerinin geleceği için ne gibi adımlar atılacak, özellikle güvenlik ve enerji alanında nasıl bir işbirliği olacak ve Türk iş adamlarının Kenya yatırımları için teşvikler olacak mı?

Sayın Cumhurbaşkanımız: Demin ben de bahsettim, Sayın Cumhurbaşkanı da bahsetti, ilişkilerimizin çok önemli bir boyutu ekonomik boyuttur. Bu konuya çok önem veriyoruz. Zaten yarın iş adamlarıyla bir iş forumu toplantısı da yapacak. Bugün imzaladığımız birçok anlaşma, iş adamlarımızın çok daha güvenli bir şekilde Kenya’ya yatırım yapmalarına fırsat vermektedir. Sayın Cumhurbaşkanı da zaten çok büyük bir arzuyla davet etmektedir herkesi. İnanıyorum ki Kenya’nın büyük potansiyelinin değerlendirilmesinde Türk iş adamları da önemli bir rol alacaktır.