İrlanda Cumhurbaşkanı ile Ortak Basın Toplantısında Yaptıkları Açıklama

Değerli Basın Mensupları,
Değerli İrlanda Cumhurbaşkanını ve Değerli Heyetini Türkiye'de ağırlamaktan, çok büyük bir memnuniyet duyuyoruz.
Bu, İrlanda'dan Türkiye'ye yapılan ilk Cumhurbaşkanı ziyareti olması açısından tarihi bir önem taşımaktadır. Ve bundan dolayı da Sayın Cumhurbaşkanına, bir kez daha Türkiye'ye hoş geldiniz diyorum ve Türkiye'de bulundukları süre içerisinde her şeyden memnun kalacaklarını ümit ediyorum.
Türkiye ile İrlanda arasındaki ilişkiler, aslında tarihin çok derinliklerine, ta Osmanlı dönemine kadar uzanmaktadır. O günden bu yana ilişkilerimiz her bakımdan, gayet güçlü ve iyi bir şekilde devam etmektedir. Siyasi olarak, daima hep işbirliği içerisinde olmuşuz. İrlanda ile Türkiye arasındaki ticaret de güçlü bir şekilde artmaktadır.
Aramızdaki dostluk, hem tarihin derinliklerinde hem Birinci Dünya Savaşı'nda Çanakkale'ye kadar uzanmaktadır. Çanakkale Savaşı'ndan sonra, bildiğiniz gibi, o zaman, Atatürk'ün dediği gibi, "Orada gelip savaşanlar da orada hayatını kaybedenler de artık bizlere emanet olmuştur." O açıdan hayatını kaybeden İrlandalı askerler de yine bizim emanetimizdedirler.
Türkiye ile İrlanda arasında, her bakımdan ilişkilerimizi geliştirmeye çok önem veriyoruz.
Avrupa Birliği süreci içerisinde, İrlanda, Türkiye'ye güçlü bir şekilde destek vermektedir. Bundan dolayı, Sayın Cumhurbaşkanı'na teşekkür ediyorum. Ve bu desteğin bundan sonra da güçlü bir şekilde devam edeceğine olan inancımı tekrarlıyorum. Bundan bir iki hafta önce, Dışişleri Bakanımız İrlanda'yı ziyaret ettiğinde, birçok konuda, çok detaylı, güzel görüşmeler gerçekleşmişti. Oradaki mutabakata varılan bütün konular üzerinde, Türkiye ile İrlanda güçlü bir şekilde yine çalışmaya devam edecektir.
Turizm, eğitim alanlarındaki işbirliğimizi de yine geliştirme konusunda çok kararlıyız. Geçen sene 120 bin İrlandalı Türkiye'yi ziyaret etmiştir. Her sene bu ziyaret sayısının giderek artıyor olması da bizi memnun etmektedir. Demek ki İrlandalılar, Türkiye'deki misafirperverlikten hoşnutturlar. Her sene daha çok görmek istiyoruz. Dünyanın en iyi üniversiteleri vardır, İrlanda'da. İrlanda üniversitelerinde yine daha çok Türk öğrencisi de görmek istiyoruz.
Ekonomi alanındaki ilişkilerimizi, bu ziyaret inanıyorum ki daha da güçlendirecektir. Ticaret hacmimiz bir milyar Euro civarındadır. Ama potansiyel daha büyüktür. İrlandalı yatırımcıların Türkiye'de, Türk yatırımcıların da İrlanda'da daha çok yatırım yapmalarını da arzu ediyoruz. Bunun çok güzel örnekleri var. Bu örneklerin giderek daha da artması en büyük arzumuzdur.
Ben tekrar Sayın Cumhurbaşkanına, Türkiye'ye hoş geldiniz diyorum.

Soru: Önce konuk Cumhurbaşkanı'na sormak istiyorum. Çanakkale Savaşı'ndan söz ettiniz. Fakat Avrupa'da özellikle, batı dünyasında Amerika'da, Türkiye'nin başını ağrıtan bu döneme ait, bir de Ermeni tasarısı peş peşe geliyor. İrlanda'da bunun gündemde olmadığını biliyoruz. Öncelikle bunun nedeni nedir? İrlanda'nın resmi bakışı nedir? Bir de Türkiye'nin gündemindeki bir diğer soru da Kürt açılımı, şu an için devam eden bir süreç, demokratik açılım. Siz de IRA ile müzakereler sırasında barış görüşmelerine katılmıştınız. Acaba Sayın Cumhurbaşkanı'yla bu konuyu ele aldınız mı? Türkiye için çıkarılacak dersler var mıdır? Ve şu an devam etmekte olan süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?

İrlanda Cumhurbaşkanı Mary AcAleese: Evet, yönelttiğiniz sorular için çok teşekkür ediyorum. Bence her şeyin ötesinde bu gezegende yaşayan bütün diğer halklardan daha fazla, İrlandalılar tarihteki anılarımızın parçalanmasının ne demek olduğunu bilirler. İnsanlar, tarihte gerçekleşen olaylara karşı, farklı görüşler dile getirebilmektedirler. Dolayısıyla İrlanda bunu bilen bir ülke olarak bu tip tartışmaların dışında kalması gerektiğini bilen, temel ülkelerden bir tanesidir.
Ermeni tasarısıyla ilgili, değindiğiniz konuya bakacak olursak, gerçekten de kaybedilen insanların acısı, bizim tarafımızdan anlaşılmaktadır ama diğer taraftan, anıların kendi kendini iyileştirmesi için de bir fırsata ihtiyacı vardır, doğru. Biz, bütün çabaları çok destekliyoruz. Ama bugünün dünyasındaki acıları giderme çabalarını destekliyoruz. Ve bu kuşaklar, günümüzdeki kuşaklar arasındaki dostluğu teşvik edecek, tedbirleri destekliyoruz. Bu çerçevede sorunuza yanıt verebilirim.
Kürt meselesiyle ilgili söylediklerinize bakacak olursak, biz İrlanda'da kendi barış sürecimize çok ciddi zaman ve enerji ayırdık. Sayın Cumhurbaşkanı'yla yaptığımız görüşmelerde de kendisine dile getirdim bu konuyu. Bizler, şu anda yaşadığımız dönemde, barışın hüküm sürdüğü bir arka planda hayatını sürdüren ilk kuşağız. Öyle ya da böyle bir barış içerisinde yaşayan ilk kuşağız. Ama şunun da bilincindeyim, hatıralar, kayıplar ve içimizi acıtan duygular, çok uzun süre geçerliliğini korumaktadır. Ve insanlar açısından baktığımızda kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır. Ama daha sonra öyle bir kuşak gelmektedir ki bizim kuşağımız gibi, artık biz bu hatıralarımızı beraberce çalışarak, dostluklar kurarak, acımızı dindirerek düzeltmeliyiz, demektedir. Ben, kendi anılarımızdan bahsediyorum, kendi çabalarımızdan bahsediyorum. Öylesine çok çatışma içerisinde kaldık ki artık bu anılarımızı iyileştirmek durumundaydık. Ve biz bunu başardık diyemem. Biz iyileşme sürecindeyiz hala. Çanakkale ziyaretimiz, Gelibolu ziyaretimiz, esasında, bu iyileşme sürecinin bir parçası, bizler için.
Ümit ediyoruz ki bu sürecin neticesinde ve içten bir çabanın neticesinde, bizler, bize kendilerini uzak ve yabancı hissedenlerle yakınlaşma fırsatı kurabileceğiz. Böylelikle, çocuklarımız ve torunlarımız artık tarihteki kimi hataları, yenilemeyecekler, yinelemeyecekler.

Soru: Sayın Cumhurbaşkanı, benim sorum size olacak. Malum Anayasa değişikliği paketiyle ilgili olarak. Öncelikle uzlaşma ile yapılmalı mesajı vermiştiniz. Gelinen noktada dün muhalefetle görüşüldü, yüksek yargının görüşleri ortada, gelinen noktada siz tabloyu nasıl değerlendiriyorsunuz. İkinci bir sorum, Anayasa değişikliği paketinde, hem HSYK hem Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi konusunda size, Cumhurbaşkanlığı makamının çok sayıda üye ataması öngörülüyor. Bu konuda en azından rektör atamaları konusundaki görüşlerinizi biliyoruz. Bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz? Çok fazla sayıda üye seçilecek olmanızı en azından bunun öngörülmesini. Bir sorum daha olabilirse, bu konuyla ilgili. Paketin son maddesinde, halkoyuna sunulması konusunda, tüm paket sunulur, şeklinde bir ifade var, bir ibare var. Daha önce CHP liderinin bir önerisi olmuştu, 367'nin üzerine çıkan maddeleri referanduma götürmeyin, şeklinde. Bu konudaki öngörünüz, değerlendirmeniz, düşünceniz nedir? Teşekkürler.

Sayın Cumhurbaşkanımız: Sizler de takip ettiniz. Ben o zaman gerek yüksek yargının başkanlarıyla, gerek bütün siyasi partilerin başkanlarıyla bu konuları hep görüşmüştüm. Herkesin farklı farklı düşüncelerini dinlemiştim. Ve bunları Sayın Başbakan'la da paylaşmıştım. Daha sonra Sayın Meclis Başkanıyla da bunları hep paylaştım. Şimdi, tabi ki TBMM'nin uhdesinde olan bir şey, Anayasa değişikliği yapmak. Dün gördüğümüz kadarıyla ilk görüşler, ilk taslaklar ortaya çıktı ama tahmin ederim ki dünkü görüşmelerden sonra belki bunlar değişebilir, Komisyona gidecektir, Komisyonda muhakkak ki bunların üzerine hep çalışılacaktır.
Neticede nihai metin ne olacaktır, bunu bilemiyoruz. Demokratik süreç içerisinde, bunlar hep bir çalışmanın neticesinde netleşecek. Ortaya çıkacak olan nihai şekil çok önemlidir. O bakımdan şu anda benim tabi bir şey söylemem mümkün değil. Nihai şekil ortaya çıkıp ve Meclis'ten nasıl oylanacak, onlar da bittikten sonra muhakkak ki ben de kendi hukuk danışmanlarıma soracağım ve onlardan alacağım bilgiler çerçevesinde, doğru olanı yapacağım. Şu anda bir şey söylemem mümkün değil, çünkü gördüğüm kadarıyla, bütün bunlar hala hep tartışılacak konulardır ve tartışmaya hala hepsi açıktır.
Soru: Efendim, İrlanda'nın Türkiye'nin üyeliğine desteğini dile getiriyorsunuz ve siz bu düzeyde ilk ziyareti gerçekleştiriyorsunuz, Türkiye'ye. Acaba Türkiye'nin üyeliğini tam olarak da destekliyorsunuz anlamında mı yorumlamalıyız bunu?

İrlanda Cumhurbaşkanı Mary AcAleese: Evet en baştan söylediğimiz gibi, İrlanda hep Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyeliğini desteklemiştir, pozisyonumuz budur. Ve zaten Sayın Cumhurbaşkanı'yla da bu şekilde konuştuk. Çok net bir şekilde Türkiye'nin Türk hükümetinin bu müzakere sürecindeki gerekliliklerini yerine getirme çabalarını destekliyoruz. Zaten bu sabah da bununla ilgili etraflıca bir görüşme yaptık ve bir kez daha İrlanda hükümetinin pozisyonunu tekrarladım. Türkiye'nin bu anlamda yaptığı her şeye tam destek veriyoruz. Bu anlamda tam üyeliğe giden sürecin desteklenmesinde İrlanda'nın pozisyonu budur.