Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ile Gerçekleştirdikleri Ortak Basın Toplantısında Yaptıkları Açıklama

Değerli Basın Mensupları,

Tanzanya Cumhurbaşkanı değerli dostum Sayın Kikwete'yi resmi davetlim olarak Türkiye'de misafir etmekten büyük bir memnuniyet duyuyorum.

Sayın Kikwete, Türkiye'yi ziyaret eden ilk Tanzanya Cumhurbaşkanı'dır. Dolayısıyla bu önemli ziyareti tarihi bir nitelik de taşımaktadır. Ben de biliyorsunuz geçtiğimiz sene yine bu ay, Şubat ayında Tanzanya'yı ziyaret etmiştim. Böylece Türkiye ile Tanzanya arasında cumhurbaşkanları seviyesinde ziyaretler gerçekleşmiş oldu.

Geçen sene ben Tanzanya'ya gittiğimde, büyük bir heyetle gitmiştim; değerli bakanlarımız, milletvekillerimiz ve çok sayıda Türk iş adamı vardı yanımda. Bugün de Sayın Cumhurbaşkanı, yine değerli bakanları, milletvekilleri, Türkiye-Tanzanya Dostluk Grubu kurdular başkanı ve o da çok sayıda iş adamıyla Türkiye'ye geldiler.

Değerli Basın Mensupları,

Türkiye'nin Afrika'ya açılımına karar verdiğini ve bu yönde mevcut büyükelçiliklerine, daimi büyükelçiliklerine ilaveten, 15 yeni büyükelçilik açacağını daha önce duyurmuştuk. Bu 15 yeni büyükelçiliğin ilki Tanzanya başkenti Darüsselam'da açıldı ve orada daimi büyükelçimiz görevine başladı ve 7 aydır bu görevini büyük bir başarıyla devam ettirmektedir. Memnuniyetle ifade etmek isterim ki, Tanzanya ile Türkiye arasında ilişkiler, giderek gelişmektedir. Tanzanya, Afrika'nın en önemli büyük ülkelerinden birisidir. Bakanlar seviyesinde ziyaretler başlamıştır. Önümüzdeki günlerde Tanzanya Genelkurmay Başkanının da Türkiye'yi ziyareti söz konusudur. Ayrıca biraz önce imzaladığımız anlaşmalarda, ilişkimizin hukuki alt yapısı da ahdi alt yapısı da neredeyse tamamlanmak üzeredir, sağlamlaşmıştır.

THY da Haziran 2010'da Darüselam'a, Türkiye'den, İstanbul'dan direkt uçuşlar başlatacaktır. Bu da iki ülkeyi, birbirine çok daha fazla yakınlaştıracaktır.

Tanzanya, demin söylediğim gibi, Afrika'nın en önemli ülkelerinden birisidir. Zanzibar, dünyanın en güzel yerlerinden birisidir, etkileyici doğal güzellikleri sahip bir yerdir. Sunduğu iş imkanları potansiyeliyle çok önemli bir ülkedir. Halklarımız arasında da müşterek tarihimiz vardır. Tarihin eski dönemlerine, Osmanlı dönemine giden ilişkilerimiz olan önemli, nadir Afrika ülkelerinden birisidir. Bundan dolayı çok samimi bir ilişki düzeyi götürmekteyiz, bu önemli Afrika ülkesiyle.
Özellikle ekonomi, ticaret ve yatırımlar konusuna çok önem vermekteyiz. Yatırımlarda, tekstil, tarım, turizm, özellikle madencilik alanında ve müteahhitlik hizmetlerinde, alt yapı hizmetlerinde, çok büyük potansiyel arz etmektedir, Tanzanya.

Sayın Cumhurbaşkanıyla ikili ilişkilerimizi gözden geçirdik. Atacağımız yeni adımları, yine beraber gözden geçirdik. Ayrıca, Afrika ve bölge konularını yine heyetler arasında yaptığımız toplantıda gözden geçirdik.

Geçen yıl, Afrika Birliğinin dönem başkanlığını Sayın Kikwete üstlenmişti. Onun Afrika sorunlarıyla ilgili tecrübelerini dinlemekten, büyük bir memnuniyet duyduk. BM Güvenlik Konseyinde bulunduğumuz süre içerisinde Afrika konularıyla ilgili, Tanzanya ile çok yakın istişare içerisinde oluyoruz. Tanzanya, Afrika'nın sadece nüfus ve coğrafi büyüklük açısından, zenginlik açısından önemli ülkesi değil, aynı zamanda Afrika'nın istikrar ve güven adasıdır. Düzenli seçimlerin yapıldığı, cumhurbaşkanı seçimlerinin hepsinin çok düzgün yapıldığı ve bu anlamda da demokrasinin Afrika'da en iyi işlediği ülkelerinden birisidir. Bundan dolayı da kendilerine her zaman hep takdirlerimizi sunduk. Ve bu istikrar ve güvenlik de, tabii ki Tanzanya'nın ekonomik kalkınmasına, çok hızlı bir şekilde gelişmesine katkı sağlamaktadır.

Türkiye ile Afrika arasındaki stratejik işbirliği çerçevesi içerisinde özellikle Tanzanya ile ilişkilerimize çok önem veriyoruz. Bu ziyaretin iki ülke arasında ilişkilere ivme kazandıracağına inanıyorum.

Sayın Cumhurbaşkanının, Ankara ve İstanbul'daki programı gerçekten gayet zengindir. Özellikle iş dünyasıyla yapacağı görüşmeler çok önemli geçecektir. İnanıyorum ki bu ziyaretten sonra daha çok Türk iş adamı, her bakımdan Tanzanya'ya yatırım yapacaktır. İki ülke arasındaki ilişkiler, her bakımdan daha da ileri düzeyde gelişecektir. Eğitim konusunda yine ilişkilerimiz çok önemlidir. Buna çok değer veriyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı da çok değer veriyor.

Bu ziyaretin verimli, faydalı geçmesini özellikle temenni ediyorum. Ve Sayın Cumhurbaşkanına tekrar Türkiye'ye hoş geldiniz, diyorum.

SORU: Sayın Cumhurbaşkanı sorum size olacak. Malum, yargıda bir kriz devam ediyor üstelik sert tartışmalarla. Bugün dış dünyaya, dış basına da yansımaları vardı bunun. Öncelikle bu tartışmalarla ilgili olarak rahatsız mısınız, kaygılı mısınız, düşünceniz nedir, öncelikle bunu öğrenebilir miyiz? Bir de tabii ki bunu "devlet krizi" olarak yorumlayanlar da var, böyle yorumlar da yapılıyor. Siz bu krizin bitmesi için nasıl devreye gireceksiniz? Teşekkürler.

SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ: Öncelikle şunu açıkça ifade etmek isterim: Olup bitenler gerçekten çok üzüntü vericidir. Yani bu benim hissiyatımdır ve yakından takip ediyorum, eminim ki birçok kişinin de hissiyatı budur. Çok üzüntü vericidir. Bu bir fasit dairedir aslında. Bir çıkmaz, kısır bir döngüdür. Bundan süratli bir şekilde tabi ki Türkiye'nin çıkması gerekir. Onun için yapılması gereken şeyler gayet açıktır. Çok süratli bir yargı reformu yapmak gerekir ama, burada da hemen dikkatinizi çekerim; yargı reformu yapılırken bu çıkmaz sokak veya kısır döngü daha çok derinleştirici bir şekilde olmamalıdır. Daha çok politize olucu, daha çok tartışıcı ve daha çok kutuplaşıcı bir şekilde asla olmamalıdır ve buna kesinlikle fırsat verilmemelidir. O zaman bu nasıl yapılacaktır? Gayet açıktır. Türkiye, Avrupa Birliği ile tam üyelik müzakereleri yapan bir ülkedir. Bu konuda Avrupa Birliği'nin müktesebatı, kriterleri ve standartları Türkiye tarafından süratli bir şekilde üstlenilmelidir. Bu konuda aslında bütün partilerimizin ön yargısız bir işbirliği içine girmesi de çok önemlidir. Tekrar söylüyorum; bu yeni bir kutuplaşma yeni bir mücadele alanı asla olmamalıdır. O zaman ülkemize zarar verir. Çünkü adalet konusu, yargı konusu, hukuk konusu daima objektif kriterler içerisinde ve en yüksek standartlarda yapılmalıdır ve bunun için de tekrar söylüyorum; müzakere eden, üyelik müzakerelerini sürdüren bir ülke olarak AB standartlarını süratli bir şekilde üstlenmemiz gerektiği kanaatindeyim.

Evet, başka bir sorunuz var mı?

SORU: Ben Sayın Tanzanya Cumhurbaşkanı'na sormak istiyorum. Türkiye ile ilişkilerde önem verdiğiniz en önemli nokta nedir efendim ve ilişkileri nereye getirmek istiyorsunuz, hangi noktaya? Teşekkürler.

SAYIN JAKAYA KİKWETE: En önemli noktayı soruyorsunuz. Sadece bir tanesi demek ki sizi ilgilendiriyor. Tabii ki önemli olan şey şu: Biz şu aşamada buzları kırmış durumdayız ve bu yakın işbirliğini oluşturmuş durumdayız. Sayın Cumhurbaşkanı'nın ziyareti bunun ilk adımıydı. Güvenli bir işbirliği içerisine girdik şimdi, Darüsselam'da Türkiye Büyükelçiliği açıldı ve biz de muhtemelen Türkiye'de böyle bir büyükelçilik açma çalışması içerisinde olacağız. Şimdi birlikte çalışmaya başladık. Tabii ki çok fazla uluslararası konu var, ancak bir işbirliği açısından daha resmi bir platformda bir işbirliği içerisine gireceğiz. Anlaşmalardan bir tanesi iki ülke Dışişleri Bakanlık görevlisince imzalanmış bir mutabakat zaptıydı. Bunu daha yasal bir şekilde artık işbirliği haline dönüştüreceğiz. Aynı zamanda ekonomik alanda, ticaret ve yatırım konularında işbirliğimizi geliştirmeye devam edeceğiz. Türk Hava Yolları, önümüzdeki birkaç ay içerisinde İstanbul-Darüsselam arasında bir doğrudan uçuş başlatacak. Bu da kişiler arasındaki işbirliğini, ülkeler arasındaki seyahati daha kolay hale getirecek. Yani yapabileceğimiz ve işbirliğinin başladığı birçok alan var bu da ilişkilerimizi daha güçlendiriyor ve ilişkilerimizin çok daha önemli aşamalara gelebilmesi için fırsatlar yaratıyor.

SORU: Sayın Cumhurbaşkanım, ilk soruya ek bir soru sormak istiyorum. Aslında yanıtımızı aldık ama, şöyle bir sorum olacak size: Aslında çok fazla herkesin kafası karışık bütün yapılan açıklamalarda, herkesin yapmış olduğu, tüm kurumların yapmış olduğu açıklamalar birbirini hukuksuzlukla ve yetki aşımıyla nitelendiriyor. Siz zaman zaman yasama, yürütme ve yargı organlarının temsilcileriyle bir araya geliyorsunuz. Bu aşamada yine öyle bir düşünceniz var mı, bunu öğrenmek istiyorum? Teşekkür ederim.

SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ: Biliyorsunuz yakın bir süre içerisinde, yani Yeni Yıl vesilesiyle yüksek yargının bütün başkanları ve yürütme, yasama organları hep beraber bir buluşmamız söz konusu olmuştu. Aslında birinciye devam olarak şunu da söylemek isterim belki biraz yol gösterici olarak da: O toplantıda öğrendimki Adalet Bakanlığı ve yüksek mahkemeler, askeri mahkemeler de dahil olmak üzere, Barolar Birliği de dahil olmak üzere, yeni bir yargı reformu konusunda, çok detaylı ve gerçekten çok değerli çalışmalar yapıldı. Bu konuda önemli mesafelerin alındığını ve çok önemli mutabakatların da sağlandığını bana söylediler. Ama bazı konularda, yine bazı önemli konularda, mutabakatın henüz gerçekleşmediğini, o zaman söylemişlerdi. Dolayısıyla bu konularda da işte şimdi süratli bir şekilde mutabakat sağlanmalı. Ve burada da ilke Avrupa Birliği kriterleri olmalı. Çünkü tam üyelik konusunda ısrarlı bir ülke ve müzakere eden bir ülke konumunda olduğumuz için, bu yeni yargı reformu bir çıkış noktasıdır, bu konuda. Ben şüphesiz ki Cumhurbaşkanı olarak, elimden gelen her türlü katkıyı sağlayacağım. Memleketimizin bu önemli sorunlarının çözümü konusunda -bunların bazıları kamuoyu önünde oluyor, bazıları kamuoyu önünde olmuyor- bu gayretlerim, şüphesiz ki devam edecektir.

SORU: Efendim, ITV Tanzanya'dan geliyorum. Ve Sayın Cumhurbaşkanı'na bir sorum olacak. Anladığımız kadarıyla, Türkiye, Tanzanya ile karşılaştırıldığında, bilim ve teknoloji konusunda çok daha gelişmeler kaydetmiş bir ülke. Türk standartlarının yansıtılması için neler yapılabilinir?

SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ: Yardımlar açısından TİKA'nın ve devlet kurumlarımızın yapacağı katkılar vardır, çalışmalar vardır, gerçekleştireceği projeler vardır. Bunları devlet olarak hep yapıyoruz ve yapmaya devam edeceğiz. İkincisi ise, özel sektörümüzü teşvik edip, biraz önce Sayın Cumhurbaşkanı'nın da bahsettiği, çok potansiyel arz eden, sahalarda tabii yatırım yapmalarını hep temin edeceğiz. Ama başka bir alan da şu: Eğitim alanı gerçekten çok önemlidir. Gerek Türkiye'de gerek Tanzanya'daki eğitim, Türkiye'nin sunduğu eğitim imkanları; Tanzanya'ya geldiğimde ziyaret etmiştim, çok gerçekten güzel bir Türk okulu vardı. Sayın Cumhurbaşkanı'nın kızının da orada olduğunu orada öğrendim. Ayrıca Türkiye'de üniversitelerimiz Tanzanyalı öğrencilere çok sayıda burs veriyor. Türk Devletinin verdiği burslara ilave olarak, İslam Kalkınma Bankasının sunduğu burslar var. Yeni 30 burs alan öğrenci, öğretimine başladı, Türkiye'de. Bütün bunlar aslında her alanda işbirliğimizi çok geliştirmektedir. Bildiğim kadarıyla, Türkiye'de önemli bir turizm otelcilik firmasının Tanzanya'da çok büyük bir ilgisi var ve yatırım yapma planları var. Sayın Cumhurbaşkanı, İstanbul'da Türk iş adamlarıyla yapacağı görüşmenin neticesinde inanıyorum ki, Tanzanya'nın potansiyelini gören yatırımcılarımız, zaten Afrika'ya büyük ilgi duyuyorlar. Bunlar, gerçekleşecektir. Bunun yanında, tabii ki devletimizin teknik ve insani yardımları ayrıdır. O da devam edecektir, güçlü bir şekilde.

SORU: Sayın Cumhurbaşkanı ben çok spesifik bir soru soracağım. Ülkemizi ziyaret ettiğinizde, geçtiğimiz yıl, şöyle bir söz vermiştiniz, sizin hükümetinizin ve Tanzanya hükümetinin, Tanzanya'da büyük bir üniversite açma girişimlerinden bahsetmiştiniz. Bu konuda ne aşamaya gelindi ve ben ne zaman bu üniversitenin açılışını göreceğim.

SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ: Belki bahsetmemiş olabilirim ama, bugün Sayın Cumhurbaşkanı'yla yaptığımız görüşmede, daha geniş konuştuk. Sizin, bazı bakanlarınızı Türkiye'ye davet ettik. Yine bazı kurumlarınızın başkanını Türkiye'ye davet ettik, bütün bu konularla ilgili çalışmaları yapmak için. Darüsselam limanının genişletilmesi, modernleştirilmesi konusunda, Sayın Cumhurbaşkanı'nın ne kadar çok ilgili olduğunu biliyoruz. TİKA'nın bu konuda, her türlü proje yardımları yapmaya hazır olduğunu, bunları bugün bir kez daha paylaştım. Şüphesiz ki bazı şeyler zaman alıyor. Birbirimizi çok daha iyi tanımak, birbirimizin potansiyelini çok daha fazla göstermek gerekiyor. Ama önemli olan şey şu: Siyasi irade çok önemlidir. Bu konuda Türkiye'nin, Türk Devletinin siyasi iradesi, çok açıktır ve nettir. Tanzanya hükümetinin de, devletinin de bu konudaki iradesi çok açıktır; işbirliğimizi her konuda daha geliştirmek ve bunların neticelerini alma konusunda. Ben inanıyorum ki bütün bunların neticelerini alıyoruz. Verdiğimiz bütün sözleri, her zaman açıkçası takip ederiz. Ve bunları muhakkak ki yerine getiririz. Bundan emin olmanızı isterim.

SAYIN JAKAYA KİKWETE: Efendim izin verirseniz, ben bu noktaya bir şey eklemek istiyorum. Bu üniversite ile ilgili olarak, Türk tarafındaki taahhüt mevcut. Tanzanya tarafında ise yapılması gereken bir şey var. Bir arazi tahsis edilmesi gerekiyor. Biz de bunu yaptık. Zannediyorum, bundan sonraki aşamada, işbirliği devam edecek ve üniversite kurulacak.